Fenomeen van Raynaud

Mensen met de ziekte van Sjögren kunnen last krijgen van het Fenomeen van Raynaud.

Gezonde jonge vrouwen kunnen dit fenomeen hebben, maar het kan ook voorkomen in combinatie met bepaalde reumatische aandoeningen zoals Sjögren.

Het Fenomeen van Raynaud is genoemd naar dr. Maurice Raynaud, een Franse arts die het verschijnsel voor het eerst beschreef.

Oorzaken

Als je last hebt van het Fenomeen van Raynaud terwijl je verder gezond bent, heb je het primaire fenomeen van Raynaud.
Je kunt het fenomeen van Raynaud ook hebben als symptoom van een bepaalde vaat- of reumatische aandoening. Dan is sprake van het secundaire Fenomeen van Raynaud.

Reumatische aandoeningen die het fenomeen van Raynaud kunnen veroorzaken zijn:
-Ziekte van sjögren
-Systemische lupus erythematodes (SLE)
-Sclerodermie
-Polymyositis
-Dermatomyositis

Symptomen

Als je een aanval hebt, worden de bloedvaten in je vingers of tenen zo smal dat ze te weinig of geen bloed meer doorlaten.
Je vingers of tenen worden daardoor eerst wit. Ze kunnen koud en verdoofd aanvoelen en pijn doen.

Vervolgens worden je vingers of tenen blauw doordat er zuurstofarm bloed door begint te stromen.
Als je bloed weer gaat stromen en de bloedvaten wijder worden, worden je vingers of tenen rood of paars en warm.
Je krijgt dan last van tintelingen, zwelling, stijfheid, verdikking en meer pijn.

Sommige mensen hebben af en toe een aanval, andere mensen met het Fenomeen van Raynaud hebben veel last en krijgen ook ernstige aanvallen.
Als dat laatste bij jou het geval is, zal je arts verder onderzoek doen.
Het kan nodig zijn dat je behandeld wordt met medicijnen (vaatverwijdende medicijnen, zalven of bloedverdunnende middelen).

Soms gebeurt het dat vingers, tenen, oren of neus gaan zweren of zwart worden.
De oorzaak kan een klein bloedvaatje zijn dat is afgesloten. Op die plaats kan dan een wondje ontstaan. Weefsel kan dan afsterven. Dat heet necrose.
Neem contact op met je arts als dat gebeurt. Misschien is een operatie nodig.

Diagnose

Voor een arts is de diagnose Fenomeen van Raynaud meestal vrij makkelijk te stellen. Wel zal je arts willen weten waardoor het bij jou wordt veroorzaakt.
Heb je bijvoorbeeld een andere reumatische aandoening? Reageren je vingers en tenen op de kou?
Als dat het geval is, kan een arts jouw hand afkoelen en zo gemakkelijk testen wat er met je vingers gebeurt.

Het is ook mogelijk dat je arts nog een paar specialistische onderzoeken wil doen om de diagnose te kunnen stellen.
Dat kan bijvoorbeeld een capillairmicroscopie of een bloedonderzoek zijn om te kijken of je bepaalde antistoffen (ANA) in je bloed hebt.

Tips

-Vermijd kou/regen/wind
-Rook niet
-Voorkom stress
-Zet een half uur voor het slapen gaan een elektrische deken aan
-Warm een kersenpittenkussen op om jezelf, je voeten en handen warm te houden
-Ga in de infraroodsauna
-Doe een hoes om je stuur in de auto (bijvoorbeeld van schapenwol)
-Zet 5 a 10 minuten voordat je in de auto stapt de verwarming aan
-Kleed je warm aan (meerdere lagen)
-Pantoffels uit de magnetron zijn lekker warm aan de voeten
-Draag bij het naar buiten gaan een muts, sjaal, handschoenen en sokken die elektrisch verwarmd zijn of gevoerd zijn met zilverdraad
-Speciale handwarmers (herbruikbaar) die je activeert door een metalen plaatje te "klikklakken" zijn fijn voor koude handen
-Trek (oven)handschoenen aan als je iets uit de vriezer wilt pakken
-Pantoffels en wanten gevoerd met schapenwol zijn warm