Recordbedrag voor wetenschappelijk onderzoek
Het Reumafonds besteedde in 2012 maar liefst 5,5 miljoen euro aan nieuw wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaak en behandeling van reuma.
Daarmee komt het totaalbedrag voor reuma-onderzoek in 2010 op 8 miljoen euro.
Het Reumafonds ondersteunt in 2010 maar liefst 29 nieuwe onderzoeken. De meeste daarvan gaan over reumatoïde artritis.

Vorig jaar zijn er 101 onderzoeksvoorstellen ingediend bij het Reumafonds, die allemaal door de Wetenschappelijke Adviesraad en internationale referenten beoordeeld worden. 'De kwaliteit van de projectvoorstellen was zo hoog, dat ze besloten hebben meer geld vrij te maken, zodat er nu 29 onderzoekers aan de slag kunnen', verklaart drs. Lodewijk Ridderbos, algemeen directeur van het Reumafonds, het recordbedrag.

Nieuwe onderzoeken

De nieuwe onderzoeken gaan over verschillende reumatische ziektes.
De lijst nieuwe onderzoeken wordt aangevoerd door onderzoeken naar reumatoïde artritis.
Daarna komen artrose en de relatief zeldzamere systeemziekten zoals Sjögren, systemische sclerose en lupus erythematodes.
Systeemziekten zijn aandoeningen waarbij ontstekingen in het hele lichaam kunnen voorkomen, bij voorbeeld in slijmvliezen of organen.

De verdeling van de 29 nieuwe projecten over de ziektebeelden en onderzoekscentra is als volgt:
-11 reumatoïde artritis (Leiden, Rotterdam, Utrecht, Amsterdam)
-8 artrose (Leiden, Rotterdam, Nijmegen,Utrecht)
-6 systeemziekten (Rotterdam, Nijmegen, Utrecht, Leiden)
-2 jeugdreuma (Amsterdam, Rotterdam)
-1 Lyme artritis (Nijmegen)
-1 Bechterew (Amsterdam)

Hoogrisico onderzoek

In 2010 was één project gehonoreerd dat valt onder het Serendipity-budget van het Reumafonds.
Dat is onderzoek naar onderwerpen waarvoor elders aanknopingspunten zijn gevonden, maar die binnen de reumatologie nog nooit zijn onderzocht.
Het staat dan ook niet vast dat dit onderzoek iets zal opleveren. 'Dat is dus onzeker, maar aan de andere kant leert de geschiedenis dat veel echte doorbraken in onderzoek vaak uit onverwachte hoek komen', aldus Ridderbos. 'In dit geval betreft het een totaal nieuwe kijk op de werking van B-afweercellen bij reumatoïde artritis, die misschien de weg naar een nieuwe behandeling zou kunnen banen'.

Projecten over Sjögren door Reumafonds gefinancierd:
1. Wat prikkelt het afweersysteem bij de ziekte van Sjögren?
In dit onderzoek wordt het ontstekingsbevorderende eiwit TSLP in het bloed en de ontstekingshaarden van patiënten met de ziekte van Sjögren aan een nauwe inspectie onderworpen.
Dr. Joël van Roon van het UMCUtrecht hoopt dat dit aanknopingspunten voor een nieuwe behandeling oplevert.

TSLP is een eiwit dat belangrijke afweercellen (T en B cellen en dendritsche cellen) kan activeren.  
Bij reumatoïde artritis is al meer bekend over de rol van TSLP in autoimmuniteit. Maar TSLP wordt ook aangetroffen in speekselklieren van Sjögrenpatiënten.

In dit project zal dr. van Roon meten hoeveel van dit eiwit aanwezig is in het bloed en in de ontstekingshaarden bij Sjögrenpatiënten. En of de hoeveelheid overeenkomt met de ernst van de ziekteverschijnselen.
Daarna kijkt hij wat er gebeurt als je TSLP blokkeert. Nemen de ontstekingsprocessen dan af? Dat zou een nieuwe behandeling kunnen opleveren.

Project: IL-7-related cytokine thymic stromal lymphopoietin: a new therapeutic target for primary Sjögren syndrome and rheumatoid arthritis
Projectleider: Dr. J.A.G. van Roon
Universiteit: UMCUtrecht
Verwachte afronding: 2014

2. Moeheid en depressie Bij Sjögren door interferon?
Is het eiwit interferon aanwezig in het bloed van mensen met de ziekte van Sjögren?
Veroorzaakt het vermoeidheid en depressieve gevoelens?
En zou je de interferon kunnen blokkeren, zodat er minder vermoeidheid is?
Dat zijn de belangrijkste vragen in dit onderzoek van dr. Marjan Versnel van het Erasmus MC te Rotterdam.

Interferonen zijn natuurlijke eiwitten die afweercellen produceren na contact met een virus of bacterie.
Zij zijn belangrijk bij het bestrijden van infecties.
Interferon wordt ook gebruikt als geneesmiddel, onder andere bij hepatitis C infecties.
Over de aanwezigheid en de rol van interferon bij de ziekte van Sjögren is weinig bekend.
Dit onderzoek zou kunnen leiden tot een nieuwe behandeling bij mensen met de ziekte van Sjögren die het interferon in hun bloed blijken te hebben.

Project: The Interferon type I signature in primary Sjögren's Syndrome: prevalance and associations with disease activity, fatigue and depressed mood
Projectleider: dr. M.A. Versnel
Universiteit: ErasmusMC Rotterdam
Verwachte afronding: 2014

3. B-cellen bij Sjögren
Het syndroom van Sjögren is een auto-immuunziekte waarbij ontstekingen ontstaan in bijvoorbeeld speeksel- en traanklieren, maar ook op vele plaatsen elders in het lichaam.
Zoals bij alle auto-immuunziekten gaat er ook hier iets mis in de afweer.

Hoewel er steeds meer bekend is over verschillende afweercellen, zoals T-cellen en B-cellen, weten we ook nog heel veel niet.
Prof. dr. Cees Kallenberg gaat na welke rol B cellen spelen bij speekselklierontstekingen.
Hij kijkt hierbij vooral ook naar de B-cellen die terugkomen als patiënten stoppen met een behandeling met B-cel remmers.

Titel: Which B cells are responsible for initiation of Sjögren's Syndrome?
Projectleider: Prof. dr.C.G.M. Kallenberg
Universiteit: UMC Groningen
Verwachte afronding: 2011

4. Geen speekselklierontstekingen meer?
Patiënten met de ziekte van Sjögren hebben last van ontstekingen in speekselklieren.
Zij hebben daardoor een droge mond, moeite met slikken en krijgen snel infecties.
Daarnaast zijn er nog veel meer klachten.

Door een veranderd gen in de speekselklier te brengen hoopt prof. dr. Paul-Peter Tak de ontsteking te verminderen.
Het is de bedoeling dat dit op termijn een nieuwe medicijn oplevert dat alleen in de speekselklier zelf werkt en geen bijwerkingen heeft in de rest van het lichaam.

Titel: Developing salivary gland gene therapy for the local signs and symptoms of Sjögren's syndrome
Projectleider: Prof. dr. P.P.Tak
Universiteit: AMC Amsterdam
Verwachte afronding: 2011

5. T-cellen bij hun kladden pakken
Bepaalde soorten T-cellen (afweercellen) lijken iets te maken te hebben met de ontstekingen die mensen met de ziekte van Sjögren krijgen in traan- en speekselklieren.
Ze zouden zelfs verantwoordelijk kunnen zijn voor beschadigingen in de klieren.

Maar hoe vind je die speciale T-cellen?
Dr. Joel van Roon ziet een mogelijkheid. Deze cellen hebben namelijk een antenne (de IL-7 receptor) bovenop waaraan ze te herkennen zijn.
Misschien zijn de speciale T-cellen zo aan te pakken.
Maar dat zal dit onderzoek uitwijzen.

Titel: Reducing immunopathology in patients with primary Sjögren's syndrome by selective effector T cell targeting
Projectleider: Dr. J.A.G. van Roon
Universiteit: UMC Utrecht
Verwachte afronding: 2011

6. Psychologisch wapen tegen chronische moeheid bij ziekte van Sjögren
De ziekte van Sjögren is één van de vele reumatische ziektes.
Kenmerken van de aandoening zijn onder meer: ontstoken speekselklieren, droge ogen en mond, gewrichts- en spierklachten en een uitputtende moeheid.

Kunsttranen en ontstekingsremmende medicijnen kunnen helpen de symptomen van de ziekte te verlichten.
En uit een recent onderzoek blijkt dat de moeheid in sommige gevallen baat kan hebben bij psychologische behandeling.

Prof. dr. Rinie Geenen (psycholoog) en dr. Aike Kruize (reumatoloog) onderzoeken twee dingen. Allereerst gaan ze na welke psychologische mechanismen een rol spelen bij de blijvende ernstige moeheid bij de ziekte van Sjögren.
Daarna testen zij bij een aantal groepen patiënten verschillende psychologische therapieën. Uiteindelijk moet duidelijk worden welke methode het beste helpt.

Titel: Psychological evaluation and management of fatigue, dryness, myalgia, and arthralgia in Sjögren's syndrome and non-Sjögren's sicca syndrome
Projectleider: Prof. dr. R. Geenen
Universiteit: UMC Utrecht
Verwachte afronding: 2012

Bron